Tekrar Eden İlişki Döngüleri: Neden Hep Aynı Hikâyeye Dönüyoruz?
- Süha Topçu
- 9 Tem
- 3 dakikada okunur
Güncelleme tarihi: 8 Eyl
📍 Süha Topçu – Uzman Psikolojik Danışman
“Yine aynı şeyi yaşadım hocam. Başta çok iyi gidiyordu ama sonra… Aynı kırgınlıklar, aynı yalnız hissetme… Sanki biri beni alıp eski bir hikâyeye geri sokuyor.”
Bu cümleye terapide sık sık rastlarız. Kişi farklı bir partner, farklı bir arkadaş, hatta farklı bir iş ortamı bulmuştur ama duygusal olarak geldiği nokta hep aynıdır. Bu bir tesadüf müdür? Yoksa bizimle birlikte geçmişimiz de mi gelir yeni ilişkilerimize? eskişehir psikolog eskişehir çift terapisi
Döngüler Ne Zaman Başlar?
İlişkilerde tekrar eden kalıplar, çoğu zaman çocukluk döneminde yaşadığımız deneyimlerden beslenir. Ailemizle kurduğumuz ilk ilişkiler, bizde “ilişki nasıl olur?” sorusunun cevabını verir. Bu cevaplar, çoğu zaman sözcüklere dökülmez ama içselleştirilir. Örneğin:
Duygusal olarak ulaşamadığın bir ebeveynin varsa, erişilmez insanlara ilgi duyabilirsin.
Sürekli eleştirilen bir çocuk olduysan, değer görmek için çabalaman gerektiğine inanabilirsin.
Ailede sürekli arabulucu rolündeysen, ilişkilerde de dengeyi kurmak için kendinden vazgeçebilirsin.
Yani aslında yeni ilişkiler eski hikâyelerin sahnesi olur. Yeni roller, yeni oyuncular vardır ama senaryo tanıdıktır.
Sistemik Psikoterapi Ne Der?
Sistemik psikoterapi, bireyi bir "ilişkiler ağı" içinde değerlendirir. İçinde büyüdüğümüz sistem (özellikle aile sistemi), bize fark etmeden bazı kalıplar öğretir. Bazı roller o kadar içimize yerleşir ki, onları ilişkilere taşırız:
Kurtarıcı rolündeki birey, sürekli sorunlu insanlara çekilir.
Görünmeyen çocuk olan kişi, ilişkilerde de kendini yok sayabilir.
Günah keçisi rolüyle büyüyen biri, ilişkilerde de hep "suçlu" hissettirilen konumda kalabilir.
Bu roller bilinçdışı düzeyde, bizi aynı sona ulaştıracak ilişkileri seçmemize neden olur. Çünkü beyin tanıdık olanı ister. Tanıdık olan her zaman sağlıklı değildir; ama güvenli hissedilir. eskişehir psikolog eskişehir çift terapisi
ACT Yaklaşımı: Deneyimden Kaçınmak, Döngüyü Besler
Kabul ve Kararlılık Terapisi (ACT) bu konuda bize der ki: İnsanlar hoş olmayan içsel deneyimlerden (üzüntü, yalnızlık, utanç) kaçınmak için bazı kalıpları tekrarlar. Ama aslında bu kaçınma, tam da o istenmeyen sonucu yaratır.
Örneğin, “terk edilme korkusu” olan biri, ilişkide kendini fazlasıyla feda eder, duygularını bastırır. Bu bastırma ilişkide mesafeye neden olur ve sonunda… yine terk edilir.
Yani kaçınmak için yaptığımız şeyler, döngüyü yeniden kurar. ACT bu nedenle kişinin duygularını bastırmadan, onlarla birlikte hareket etmesini ve “değer temelli” davranmasını önerir. eskişehir psikolog eskişehir çift terapisi
Peki, Neden Bu Döngülere Tutunuruz?
Çünkü bu döngülerin içinde genellikle karşılanmamış bir ihtiyaç vardır:
“Görülmek istiyorum.”
“Önemli hissetmek istiyorum.”
“Biri beni gerçekten sevsin istiyorum.”
Ve kişi, geçmişte alamadığı bu ihtiyacı bugünkü ilişkide telafi etmeye çalışır. Ne yazık ki bu telafi çabası, aynı yarayı yeniden açmaktan öteye geçemez.
Fark Etmek İyileştirir
Döngüleri kırmanın ilk adımı, onları fark etmektir. Bunu yaparken kendine şu soruları sorabilirsin:
Hep aynı türde insanlara mı çekiliyorum?
İlişkilerdeki sonlanma biçimlerim benziyor mu?
Hep benzer duygularla mı baş başa kalıyorum?
Bu ilişkiler bana çocukluğumdan kimi hatırlatıyor?
Fark ettiğimiz döngüler, değişim için bir davettir. Geçmişi değiştiremeyiz ama geçmişin bugünü yönetmesine “dur” diyebiliriz. eskişehir psikolog eskişehir çift terapisi
Seanslarda Ne Yapıyoruz?
Seanslarda bu döngüleri keşfetmek için geçmişe bakarız ama takılı kalmayız. Orada kalanı onurlandırır, bugünü inşa etmeye yöneliriz. Sıklıkla yaptığımız şeyler şunlardır:
Aile geçmişini ve ilişkisel kalıpları analiz etmek (genogram çalışmaları)
Tekrarlayan ilişki senaryolarını haritalandırmak
Kişinin içsel seslerini tanımak (“Ben değersizim”, “Sevilmek için uyum sağlamalıyım” gibi)
ACT ile değer temelli, esnek ve farkındalıklı yeni ilişki davranışları geliştirmek eskişehir psikolog eskişehir çift terapisi
Son Söz:
Eğer sen de ilişkilerinde “neden hep aynı şey oluyor?” diye düşünüyorsan, belki de bu tekrarların altında anlatılmamış bir hikâye yatıyordur. Bu hikâyeyi fark etmek ve yeni bir yol yazmak mümkün. Çünkü döngüler kırılmak için fark edilmek ister.
Tekrar Eden İlişki Döngüleriyle ilgili kendinizle çalışabileceğiniz, farkındalık kazanabileceğiniz etkinlikleri indirmek için tıklayabilirsiniz:
Yorumlar